Mieszkańcy Kalisza pamiętają o tych, którzy tworzyli to miasto, a którzy zostali wysiedleni przez Niemców w 1939 roku. W poniedziałek na skwerze Rozmarek upamiętniono 85. rocznicę pierwszych deportacji kaliskich Żydów. Delegacje złożyły kwiaty i zapaliły znicze.

„Dzisiaj mamy kilkanaście osób pochodzenia żydowskiego, w stosunku do 30 000, które były przed rokiem1939... Zostały zburzone dwie synagogi, które jednoznacznie mówiły o wielokulturowym charakterze miasta. Ale to, co najważniejsze, to że straciliśmy 30 procent mieszkańców, zostali zabrani na śmierć. To byli ludzie, którzy prowadzili biznesy, uczyli, odbudowywali miasto po 1914 r. Straciliśmy 1/3 swojego dziedzictwa, swojej historii i swojego charakteru jako miasto” - powiedział radiuCENTRUM Zbigniew Judasz pełnomocnik Prezydenta Kalisza ds. wielokulturowego dziedzictwa Kalisza oraz mniejszości narodowych i etnicznych.

Kaliska społeczność żydowska miała zostać przesiedlona do Generalnej Guberni w okresie od listopada 1939 do lutego 1940. Początkowo przebywali w obozie przejściowym w klasztorze jezuitów. Od 20 listopada 1939 r. oczekiwali na wywiezienie w hali targowej przy placu Dekerta (obecnie "Tęcza"). Kalisz opuścili ostatecznie w grudniu, trafili do gett w miastach Generalnej Guberni, a stamtąd do obozów zagłady. Szacuje się, że w 10 transportach kolejowych z Kalisza wywieziono ok. 15 000 Żydów.

W 1941 r. utworzono w Kaliszu getto dla ludności żydowskiej, która jeszcze pozostała w mieście. Getto mieściło się na terenie wyznaczonym przez ulice Targową, Złotą, Szopena i Wodną. Przebywało w nim kilkaset osób. Jeszcze w tym samym roku z getta wyjeżdżały samochody - komory gazowe, w których hitlerowcy uśmiercili ok. 250 osób. Ostateczna likwidacja getta nastąpiła w lipcu 1942 r. nielicznych pozostałych mieszkańców wywieziono do getta w Łodzi. (źródło: Archiwum Państwowe w Kaliszu).